Post (of long) covid. Het doet wat met je. Ik begin geleidelijk aan door te krijgen wát het met me doet. Handig, om ook een idee te krijgen van wat helpend kan zijn.
Iets waar ik meer inzicht in krijg is de ontregeling van mijn zenuwstelsel. Post covid doet verschillende dingen met je lijf, en het ontregelen van het autonoom zenuwstelsel is er daar een van. Vorig jaar ben ik me wat gaan verdiepen in de polyvagaal theorie, over de werking van het zenuwstelsel, en dat komt nu mooi van pas.
(Een beetje snappen hoe dit werkt kan trouwens voor iedereen van pas komen, want die ontregeling hoort ook gewoon bij ons dagelijks leven. Dat gaan herkennen en een idee hebben van hoe je daarop in kan spelen, kan je leven een stukje leuker maken. Máár, terug naar mij 😉 )
Want ik herken nu dat ik heen en weer ga tussen de sympathische en de dorsale vagus, en maar moeilijk in de ventrale vagus kom. Google het vooral eens als het je interesseert. Simpel gezegd zit mijn lijf veel in de vecht-vlucht stand (sympathisch deel). Dat geeft veel onrust. In mijn hartslag en mijn ademhaling, maar ook in de rest van mijn lijf.
Door mijn kennismaking met de polyvagaal theorie weet ik dat deze stand beweging nodig heeft. Komt die er niet, dan ‘zak je door’ naar de dorsale vagus. Daarin schakelt je lichaam in een soort bespaarstand. Allerlei interne processen worden op een laag pitje gezet. Hier voelt het wat doods en apathisch aan.
(Dit is een hele simpele beschrijving in mijn woorden. Wil je meer weten, kijk eens op youtube naar de uitleg van Mariëllespronck (heel helder en praktisch)).
In de afgelopen maand ging ik dus herkennen wat er gebeurde. Da’s stap 1 😊 Het vervolgens anders doen is geloof ik stap 2 t/m 100 of zo. Want jeetje, weten en doen komen niet zomaar op 1 lijn.
In die sympathische, actieve stand sta ik constant aan. Mijn lijf is zo druk dat het de rest overstemt. Zoals voelen dat ik moe ben. De – zo noodzakelijke – rust nemen als je lijf áán staat, is een worsteling. Ga maar eens rustig liggen terwijl je lijf ‘actieactieactie!’ roept. Dat ligt niet lekker 😉 Ook helder nadenken, en dus bedenken wat op dat moment helpend kan zijn, is lastiger.
En dus volgt de dorsale vagus, die stand waarin je deels uitschakelt. Belangrijk kenmerk hiervan is dat je letterlijk niet meer in staat bent om te bedenken wat je nodig hebt. Iets wat op andere momenten heel helder is, ligt dan buiten je bereik.
Dit klinkt allemaal heel dramatisch, en het is niet mijn insteek om hier een zielig verhaal van te maken. Het is lastig, ja, en het is tegelijkertijd voor heel veel mensen herkenbaar. Stress, trauma, andere postinfectieuze aandoeningen, auto-immuunziektes, en zo vast nog een heel rijtje, hebben invloed op de regulatie van je zenuwstelsel.
Ik wil je vooral een idee geven van wat er zoal kan gebeuren bij post covid, en die ontregeling van het zenuwstelsel is een van de verschijnselen.
En de kunst is dus om daar een weg in de te vinden. Iets wat helpt is een overzicht maken van welke activiteit of handeling in welke situatie helpend is. Zodat ik, als mijn zenuwstelsel het even niet meer weet, gewoon even op een briefje kan kijken. Dan zie ik bijvoorbeeld dat het bij onrust fijn is om te shaken of dansen, en het bij apathische toestanden helpt om naar een mantra te luisteren.
Zoals ik eerder al even tussen neus en lippen vermeldde: snappen hoe je zenuwstelsel werkt kan voor iedereen helpend zijn. Dat geldt ook voor zo’n lijstje. Zeker als je die dorsale vagus herkent, kan ik je aanraden om dit voor jezelf te maken. Maar ook als je ‘gewoon’ last hebt van stress, onrust of overprikkeling (om er een paar te noemen) dan ga je hier iets aan hebben. Goeie tip dus, zou ik zeggen!